Festen

των Τομας Βιντερμπεργκ, Μόγκενς Ρουκοφ, Μπο Χρ. Χάνσεν

Με την ευκαιρία των γενεθλίων του πατέρα/πατριάρχη, η οικογένεια μαζεύεται στο πατρικό σπίτι, για να ευχηθεί και να γιορτάσει. Πριν λίγους μήνες, η μία αδερφή αυτοκτόνησε. Το πλήρωμα του χρόνου για να βγούν οι σκελετοί από τις ντουλάπες έχει έρθει. Ο ένας αδερφός αποφασίζει αντί για πρόποση να αποκαλύψει το οικογενειακό μυστικό της σεξουαλικής κακοποίησης αυτού και της νεκρής αδερφής από τον πατέρα τους. Η μικρή αδερφή βρίσκει ένα γράμμα της νεκρής που αποκαλύπτει και αυτό τη κακοποίηση. Η μητέρα γνώστης της ιστορίας αρνείται, προσπαθεί ακόμη και μετά από τόσα χρόνια να αρνηθεί αυτά που συνέβησαν, να τα σβήσει σαν να μην έγιναν, σε μια προσπάθεια να προσποιηθεί ότι δε συνέβησαν για να μη τα αντιμετωπίσει; να εξευμενίσει τις τύψεις της που δεν προστάτευσε τα παιδιά της; να μην χρειαστεί να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος επιλογή συντρόφου; μέλλοντος; ζωής; Οι συνδαιτημόνες αρνούνται πεισματικά να ακούσουν αληθινά αυτά που βγαίνουν στην επιφάνεια, θέλουν τόσο πολύ να συνεχίσουν να δρούν σα να μην υπάρχει αυτό το μελανό γεγονός στη ζωή τους, να υπερασπιστούν τη ψευδαίσθηση κανονικότητας, να μην αλλάξει τίποτα. Άσε τα κρυφά κρυμμένα, μην, μην φανερώνεις, δεν αντέχουμε το φως που δείχνει όλη την ασχήμια. Μέσα από την αποκάλυψη ο γιός/θύμα, πείθει, απομονώνει το πατέρα, εκδικείται; Ίσως τώρα να μπορέσει να προχωρήσει, να μπορέσει η υπόλοιπη οικογένεια να προχωρήσει, να επανασυνδεθεί, να συναντηθεί σε κάποια περίπου αλήθεια. Το επόμενο πρωί, η οικογένεια, χωρίς τον πατέρα πλέον, μαζεύεται, ανασυντάσσεται, προσπερνά. Αυτή είναι η λέξη κλειδί, προσπερνά, τίποτα δε λύνεται τελικά, απλώς προσπερνά και χαριεντίζεται ότι κάτι έκανε, κάπως το αντιμετώπισε. Διώξε το θύτη, κράτησε όλους τους ηθικούς αυτουργούς. Ο κακοποιημένος γιός κατά τη ταπεινή μου άποψη δε λυτρώνεται, δε μπορεί να λυτρωθεί, ποτέ δε θα μπορέσει, απλά έκανε ένα δώρο στους ηθικούς αυτουργούς, στους πραγματικούς ενόχους για το δράμα του, τους χάρισε μια ψευδαίσθηση κανονικότητας.

Πρόκειται για μια εκπληκτικά φτιαγμένη παράσταση με εκπληκτικές ερμηνείες και εκπληκτική σκηνοθεσία, κινηματογραφικό στήσιμο, δείνει την αίσθηση ότι κοιτάζεις μέσα από τη κλειδαρότρυπα και ανακαλύπτεις τα σκοτάδια που κρύβονται σε κάθε σπίτι.


Αλλά, αλλά...

Προσωπικά, το έργο ως κείμενο με εκνεύρισε αφάνταστα. Δε δίνει ούτε στο ελάχιστο τη ψυχική διάλυση, τη καταστροφή, το δράμα που επιφέρει η σεξουαλική κακοποίηση στα θύματα, την ευθύνη του περίγυρου και το χειρότερο, αφήνει να εννοειθεί ότι μπορεί να υπάρξει λύτρωση, ότι μπορεί να γιάνει.
Σα να λέει, "Εντάξει μωρέ, στο τέλος όλα μπορούν να διορθωθούν" Άσε το θεατή στην ευδαιμονία ότι ένταξει, κάπου, κάποτε, θα τη βρούν την άκρη τα θύματα, δεν είναι και τόσο τραγικό, κι άμα έρθεις αντιμέτωπος με κάτι τέτοιο, αν σου είναι εύκολο κάνε κάτι, αλλά αν όχι, θα δωθεί λύση, κάπου, κάποτε. Μη τρελαίνεσαι κιόλας. Ε, όχι αγαπητέ μου, όταν διαχειρίχεσαι τέτοια θέματα χρειάζεται περισσότερη υπευθυνότητα στο τι μυνήματα περνας. Δε διορθώνεται ποτέ η επίπτωση της σεξουαλικής κακοποίησης από γονιό. Ποτέ. Δεν υπάρχει λύτρωση. Δεν υπάρχει ελπίδα. Και ένα τέτοιο κείμενο είναι προσβλητικό για τα θύματα.

Μία και μοναδική δυνατή φράση σε όλο το κείμενο

"- Γιατί το έκανες;
- Γιατί αυτό αξίζατε"

Έτσι ακριβώς, και ότι αυτό αξίζουν θα πιστεύουν μέχρι να κλείσουν τα μάτια τους. Μόνο η νεκρή αδερφή λυτρώθηκε, όταν αυτοκτόνησε. Ο άλλος γιός είναι καταδικασμένος να συνεχίσει να υποφέρει και να καταστρέφει τη ζωή του.


Αν κάποιος ενδιαφέρεται τη φετινή σαιζόν να προσεγγίσει το συγκεκριμένο θέμα προτείνω προσωπικά τις πέντες σιωπές. Φρικιαστική πραγματικότητα. Μόνο κάτι τέτοιο αξίζει σε αυτό το θέμα.



Σκηνοθεσία: Αλίκη Δανέζη - Knutsen
Παίζουν οι ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Θέμις Μπαζάκα, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Αγγελική Παπαθεμελή, Γιάννης Στάνκογλου, Εκάβη Ντούμα, Ερρίκος Λίτσης, Κώστα Φλωκατούλας, Τηλέμαχος Κρεβάικας, Μίλτος Νίκας, Καλλιόπη Τζερμάνη, Μανώλης Αφολάνιο, Ρένος Μάντης και οι μικρές Ναταλία Κράλσκα, Ευγενία Λαού, Εύη Χούμπαυλη

στο Θέατρο Θησείον, Ένα Θέατρο για τις Τέχνες