Δευτέρα, Δεκεμβρίου 01, 2008

Η Συνοδός

της Νίνα Μπερμπέροβα

Η Σόνια, γεννημένη στη Πετρούλη στις αρχές του εικοστού αιώνα, από μητέρα ανύπαντρη, γίνεται πιανίστρια σα τη μητέρα της. Μέσα στη φτώχεια και στην ανέχεια, παλεύει να κερδίσει στη ζωή της παίζοντας εδώ και εκεί πιάνο, ώσπου βρίσκει δουλειά ως συνοδός μιας επιτυχημένης σοπράνου, Μαρία Νικολάιεβνα, μα τι ωραία ονόματα έχουν αυτοί οι ρωσοι. Η Μαρία Νικολάιεβνα, όμορφη, ταλαντούχα, επιτυχημένη και αγαπητή, πλούσια, τα έχει όλα, και η Σονιέσκια, έτσι την αποκαλεί πια η σοπράνο γιατί είναι είναι τόσο νέα, κοριτσάκι, αναρωτιέται και νοιώθει την αδικια, που εκείνη τα έχει όλα και αυτή τίποτα. Δεν είναι όμορφη, δεν έχει το εκπληκτικό ταλέντο, δεν είχε τη τύχη να γεννηθεί σε κάποιο ανώτερο κοινωνικό στρώμα, δεν της χαρίστηκε τίποτα. "Φτυσμένη κατάμουτρα πριν ακόμη γεννηθεί" όπως λέει η ίδια, αποδέχεται τη θέση που της δόθηκε, όχι δεν είναι ευχαριστημένη με αυτή, αλλά επιλέγει να παραμένει εκεί. Εκεί μόνο ανήκει, εκεί μόνο νοιώθει ότι πρέπει να είναι.
Η οκτωβριανή επανάσταση ήρθε να δώσει ισότητα και ισορροπία, η Σονιέσκα κραυγάζει "Και ο Θεός; που είναι ο Θεός; Γιατί δεν μας έκανε κι εμάς ίδιους; Γιατί δεν μας έκανε κι εμάς σαν κι αυτή;" Ναι, διαβλέπω μια αδικία, Σόνια καλή μου, όπως θα έλεγε και η Μαρία Νικολάιεβνα, άλλοι άνθρωποι δείχνουν να είναι ευλογημένοι και άλλοι φτυσμένοι. Από ποιόν όμως Σόνια; Από τον Θεό; τον κόσμο; ή από εμάς τους ίδιους που φτυνουμε τον εαυτό μας;

Γιατί η σοπράνο και ο άντρας της, παίρνουν τη Σόνια μέσα στην οικογένεια τους, της φέρονται όμορφα, της δίνουν πολλά, κι όμως αυτή παραμένει άσχημη, ατάλαντη, ασήμαντη. Η σοπράνο, δε ξέρουμε πως έφτασε εκεί που έφτασε, αλλά βλέπουμε μια γυναίκα που δουλεύει σκληρά, που έχει κακοτυχίες, που και η δικιά της η ζωή και τα κεκτημένα της αναστατώνονται από την επανάσταση, που ενώ αγαπά άλλον αποφασίζει να μην προδώσει τον άντρα της, κι όμως αυτή η γυναίκα, ξανά και ξανά επιλέγει φως, επιλέγει σε όλες τις καταστάσεις της ζωής της να χαίρεται και να εκμεταλεύεται τα καλά, και να προσπερνά τα άλλα. Η Σόνια, κατηγορεί τη Μαρία επειδή αυτή μένει πίσω στη σκιά, αλλά δε κάνει κανένα βήμα να προχωρήσει στο φως. Δέχεται αγάπη και επιστρέφει μίσος, καραδοκεί να βρεί το αδύνατο σημείο της εργοδότριας της για να μπορέσει να κυριαρχήσει πάνω της, να την συνθλίψει. Και κάποια στιγμή που τη βλέπει αδύναμη, ίσως θα μπορούσε να μαλακώσει, αλλά η Μαρία Νικολάιεβνα, για άλλη μια φορά, αποδέχεται, προσπερνά, επιλέγει ζωή σε φως. Μα πως τολμά, πως τολμά να υπερβαίνει τα πάντα, να επιλέγει πάντα γαλήνη, να βγαίνει πάντα νικήτρια. Πως μπορεί να είναι πάντα στο φως. Μα καλή μου, γιατί έχει επιλέξει να είναι ευτυχισμένη, no matter what. Είναι τόσο απλό.
(Και η Σόνια θα μπορούσα να είμαι εγώ, πόσο τρομαχτικό είναι αυτό;)

Μερικές φορές μας είναι τόσο πιο εύκολο να θέλουμε να είναι όλοι μέτριοι παρά να χαιρόμαστε το μεγαλείο κάποιων ανθρώπων και να προσπαθήσουμε κι εμείς να ανέβουμε εκεί. Για μένα, καθαρή αιχμή της συγγραφέος κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος που ήθελε όλα να τα συνθλίψει σε ένα επίπεδο μετριότητας. Αφού δε μπορώ να είμαι σαν εσένα θα σε καταστρέψω να γίνεις σαν εμένα.

Όσο για τη παράσταση και τους συντελεστές τι να πρωτοπώ. Το θέατρο βαφείο είναι ούτως ή άλλως αγαπημένος χώρος, όμορφος, ατμοσφαιρικός. Στο φουαγιέ πριν τη παράσταση ρώσικες μελωδίες σε βάζουν σε ένα κλίμα, όμορφη νότα και οι βότκες που προσφέρονται. Και μετά οι ηθοποιοί ρίχνουν χιόνι επί σκηνής, και νιώθεις να μεταφέρεσαι εκεί, εκατό χρόνια πριν. Η Δήμητρα Χατούπη είναι εκπληκτική, και καταφέρνει να αποπνέει όλη αυτή τη μιζέρια στη ζωή και στη καρδιά της Σόνιας, πόσο δύσκολο πρέπει να είναι να μπαίνεις στο πετσί μιας αληθινά δυστυχισμένης γυναίκας. Η Έλενα Χατζηαυξέντη που ερμηνεύει τη Μαρία Νικολάιεβνα είναι αποκάλυψη, όχι μόνο ως ηθοποιός αλλά και ως σοπράνο (δεν είμαι ειδική επί των λυρικών αλλά πολύ μου άρεσε το πως τραγουδούσε) και διαβάζω στο βιογραφικό της και παιδαγωγός - τόσο ταλέντο και ομορφιά μαζεμένα, μπράβο της. Και γενικά όλη η παράσταση υπέροχη, κι εγώ χάρηκα που ήμουνα κοινωνός σε αυτή. Ευχαριστώ.


Σκηνοθεσία:Δαμιανός Κωνσταντινίδης
Παίζουν οι ηθοποιοί:Δήμητρα Χατούπη, Έλενα Χατζηαυξέντη, Άλκης Ζούπας, Γιώργος Καμινιάρης, Άντα Σπανού, Ηλίας Παρασκευόπουλος, Γιάννης Μουγιάκος
Παίζει πιάνο: Μαρίνα Χρονοπούλου

στο θέατρο Βαφείο